Leidingstekort, echt?

Heb je Leiding te weinig? Met deze methodiek staat de voltallige leidingsploeg stil bij hoe reëel hun leidingstekort is.  Ze denken na over draagkracht van hun ploeg (de schouders) en de draaglast (de rugzak).  Vervolgens komen ze tot concrete acties om de draagkracht en de draaglast van een ploeg in evenwicht te krijgen.  En dan aan de slag!

De methodiek wordt begeleid door iemand van het gewest.  Ben jij de begeleid(st)er?  Neem voldoende tijd om vooraf de methodiek door te nemen, om al eens na te denken voor de groep, om de sjabloon voor leidingswerving te doorlopen, enz.  Weet dat de leidingskring waarop je die methodiek brengt een eerste stap is, waaruit later nog stappen zullen volgen.  Misschien moet je na de opstart van de acties niet meer alles van begin tot eind volgen, maar plan zeker nog minstens een begeleidingsgesprek met de groep, enkele weken na het eerste.  Je zult het je niet beklagen.  We garanderen diepgang en resultaat!

Bij deze methodiek horen twee aparte documentjes: 'invulblad balans' en 'sjabloon leidingswervingsplan'.  Die sjabloon is aangepast aan de regio.  Zo bestaat er een versie voor Antwerpen, Kempen, Mechelen, Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen, Brabant en Limburg. De methodiek duurt 1,5 tot 2 uur, maar dat is zeker de moeite waard.  Schrikt dat een groep af?  Is er echt een heel nijpend leidingstekort?  Dan kun je ook beslissen om samen met de leidingsploeg alleen de sjabloon leidingswervingsplan (zie bijlage) in te vullen. Neem er voor het invullen van die sjabloon de brochure 'Wie niet waagt, niet vindt' bij, over leidingstekort.  Daarin vind je tal van concrete acties en contactgegevens van organisaties in de buurt waar je kunt werven. 

Doelstellingen

• Leiding analyseert hoe reëel het probleem van leidingstekort in hun groep is.  
• Leiding begrijpt het idee van draaglast (schaal a) en draagkracht van een ploeg (schaal b)
• De leidingsploeg ontwikkelt ideeën om de draaglast (rugzak) en de draagkracht (schouders) beter in evenwicht te brengen.  Ze zetten de ideeën om in een concreet plan.

Verloop: stap voor stap

Inleiding 

• Leg uit wat je als gewestmedewerk(st)er komt doen.  Het zal wat tijd vragen, maar het is een grondige oefening over hun leidingstekort die hen de komende weken moet helpen om dat probleem op te lossen.
• Leg het systeem van de balans uit.  De bedoeling is de kracht van de ploeg af te wegen tegen haar last.  Wanneer dat uit balans is, gaan we werken aan het vergroten van de kracht en/of het verminderen van de last.
  • Om de begrippen draaglast en draagkracht te verduidelijken, gebruik je het beeld van schouders (draagkracht) die een rugzak (draaglast) moeten dragen.
  • Het visueel aspect van de oefening is uitermate belangrijk.  Gebruik een echte balansweegschaal met knikkers (of blokjes) of hang een grote flap met een tekening van een balans op.  Met een flap maak je optelsommen bij 'last' en 'kracht'.  Het geeft een meerwaarde als je de verschillende onderdelen van de last (rugzak) of de kracht (schouders) kunt weergeven in verschillende kleuren, bijvoorbeeld door kleurenkaartjes op je flap te hangen of door verschillend gekleurde knikkers te gebruiken.  De rugzak en de schouders kun je ook die op flap zetten en de kracht aanvullen op het lichaam, de last in de rugzak.

Stappen:

1. Wat is de draaglast van de ploeg?  Overloop in detail de vragen hieronder en bepaal hoeveel punten iedere last waard is.  Vul dat in op het schema in de bijlage.  Vul ook je balans met evenveel knikkers of hang gekleurde kaartjes aan je flap (blauw, geel, rood of groen).  Hou de discussie kort en kom snel tot een beslissing, zelfs al is er onenigheid.  Ga ervan uit dat als heel wat mensen het als een last beschouwen het er ook een is, ongeacht de tegenargumenten.  Stoot je op spanningen of dingen waar meer ten gronde gediscussieerd moet worden, blok ze dan voorlopig af en laat de groepsleiding ze oppakken op een volgende vergadering.
   Maximumduur: een half uur
2. Doe dezelfde detailoefening (zie hieronder) voor de draagkracht en vul in op het schema.  Blok grote discussies af en verwijs ze door naar later.
   Maximumduur: een half uur 
3. Toets of het resultaat overeenkomt met het gevoel.  Pas eventueel aan en erken de conclusie.
   Maximumduur: 10 minuten
4. Ga op zoek hoe we de draagkracht kunnen vergroten door leiding te zoeken (gebruik de sjabloon), door bijkomende omkadering of door uitbreiding van of investering in het netwerk.  Het leidingswervingsplan (zie bijlage) is de kern.  Maak het concreet, daag iedereen uit om creatief na te denken en zet alles zeer concreet op schema.
   Maximumduur: 1 uur
5. Draaglast verlagen.  Die stap hoeft niet meer de avond zelf maar kan best een tijdje later, nadat je resultaten hebt van de leidingszoektocht.  Hier gaan we immers snoeien in activiteiten of we gaan de structuur van de werking aanpassen zodat het draagbaar wordt.  Grondige wijzigingen kunnen een grote impact hebben.  Daarom is eerst op zoek gaan naar bijkomende leiding en draagkracht belangrijk.

Verloop - in detail

Neem het invulblad met de balans (zie bijlage) erbij.  Vul dat schema concreet in aan de hand van de volgende detailvragen.  Duid ook alles op je weegschaal of flap aan. 

Vraag 1: Wat is de draaglast van de ploeg?  (rugzak of schaal a)    
Max. duur: 30 min 

1.1 Hoeveel afdelingen hebben we en hoe groot zijn die?  - blauw

1.1.1 Een afdeling = een afdeling

Of een afdeling nu bestaat uit 3 leden of 30, je moet er iedere week programma voor maken en er leiding aan geven.  Iedere afdeling die apart bestaat in je groep krijgt 2 punten.

1.1.2 Hoe groot is de afdeling?

Toch vraagt een afdeling met 30 leden meer werk dan een met 5 leden.  Denk maar aan huisbezoeken, de leden begeleiden als je op stap gaat, enz.  Per 5 leden krijgt de afdeling een punt bij.  Tel ze op bij de 2 punten die je al had.

1.1.3 Hoe zwaar is de afdeling?

De ene leden zijn ook de andere niet.  Sommige leden vertonen meer moeilijk gedrag of vragen meer zorg en zullen de draaglast verhogen (de rugzak verzwaren).  Heb je een afdeling waar er zich verschillende van die moeilijkheden voordoen, dan kun je daarvoor nog een extra punt geven bij de draaglast. Vul alles in op het schema, en leg de juiste knikkers in de schaal of hang de juiste hoeveelheid gekleurde kaartjes op de flap.

1.2 Welke grote activiteiten plannen we nog?  - geel

1.2.1  Zijn er grote feesten?

Je fuif, feestweekend, barbecue, maaltijd, dia-avond, enz.  Schat elk van die extra92s bovenop de wekelijkse werking ed in en geef ze overeenkomstig een aantal punten.

1.2.2  Groepsweekends / bivakken

Ook voor je bivak, een groepsweekend of een hele dag speciale Chirowerking met Christus Koning kun je in verhouding punten toekennen.

1.3     Welke andere continue taken vragen extra energie?  -  rood

1.3.1  Vergaderen

Gewone leidingskringen rekenen we niet als extra draaglast, tenzij je extra over sommige dingen moet doorbomen.  Dan kun je daar nog een punt voor rekenen.

1.3.2  Administratie en klussen

Trap niet in de val om voor iede   r taakje de draaglast te verhogen.  Het lokaal schoonmaken, het programma uittypen, materiaal aankopen en lidgeld ontvangen, rekenen we als standaard.  Eventueel kan voor de algemene administratie één extra punt toegekend worden.  Maar misschien zijn er bij jullie wel energie vretende extra's die de draaglast wel verhogen en een punt waard zijn: een tijdopslorpend uitleensysteem van kledij bijvoorbeeld?

1.3.3  Investeren in communicatie

Een website up-to-date houden, een boekje maken, een ouderavond, ouderbezoeken: belangrijk.  En misschien doen jullie hier wel heel veel tegelijk.  Beoordeel zelf of dat extra punten waard is.

1.3.4  Investeren in netwerk

Dat  levert ook op, maar niet zonder dat je er zelf een inspanning voor doet: jeugdraden, vzw-vergaderingen, de parochieraad, de afdelingsdagen van het gewest mee organiseren, enz.  Bekijk of dat ook punten waard is.

1.3.5  Investeren in infrastructuur

Dat is belangrijk voor het 91gezicht92 van je groep, voor de toekomst, om grote zorgen te vermijden.  Werkdagen voor lokalen, een nieuwbouwproject, enz.  Misschien is het bij jouw groep wel een punt waard?

1.4     Wat we vergeten zijn - groen

De situatie van iedere groep is anders.  Misschien past iets met extra draaglast niet in een van de bovenstaande onderverdelingen.  Benoem het hier en beslis hoeveel 'gewicht' je eraan geeft.

Vraag 2: Wat is de draagkracht van de ploeg?  (schouders of schaal b)
Max. duur: 30 min  

2.1  Leiding - blauw

Iedereen van de leiding vertelt nu tegen de groep hoeveel tijd hij of zij in de Chiro wil steken.  Je vertelt er ook bij welke andere dingen voorrang krijgen (werk, lief, familie, andere hobby, enz.).  Probeer de tijdsinvestering zo concreet mogelijk te maken, bv. iedere zondag, iedere vrijdagavond en nog één ander moment in de week voor taakjes (zaterdagnamiddag, weekavond, enz.).  Per moment neem je één punt.

Let op!  Er mogen hier duidelijke verschillen in zijn.  Niet iedereen moet evenveel engagement opnemen.  Belangrijk is echter dat dat duidelijk is en bespreekbaar, dat het goed wordt doorgepraat en dat je je houdt aan gemaakte beloftes.  Misschien doet de groepsleiding wel drie keer zoveel dan de beginnende leiding.  De situaties zijn ook telkens verschillend.  De 3 punten van Kyana wegen relatief gezien misschien meer dan de 6 van Robin.  Als ze dat beiden weten van elkaar hoeft dat geen frustratie te worden in de loop van het jaar.  Moedig iedereen aan om voldoende te investeren, maar waardeer wat mogelijk is!

2.2 Omkadering - geel

2.2.1 Een VB

Een VB kan met raad bijstaan, kan rust brengen, kan de groepsleiding helpen, kan een vaderfiguur zijn, kan ook heel wat taken opnemen als de groep daarvoor kiest.  Hoeveel tijd steekt de VB in de Chiro?  Is de VB voor onze draagkracht evenveel waard als iemand van de leiding, zelfs al steekt hij/zij er minder tijd in?  Of meer?  Kies het aantal punten aan 'kracht' die je VB bijbrengt.

2.2.2 Een oudercomité

Misschien helpen zij je dingen organiseren of zorgen ze voor de lokalen?  Andere oudercomités brengen geen extra draagkracht aan, als ze niet erg dicht bij de groep staan en zich bijvoorbeeld geen zorgen maken om de lokalen.  Schat hun bijdrage in en beloon het met punten.

2.2.3 Een goede peter of meter van 't gewest

Springt die in bij festiviteiten?  Versterkt die jullie op de vergaderingen door mee op zoek te gaan naar oplossingen?  Bemiddelt die bij conflicten?  Komt peter of meter soms een namiddag invallen tijdens de examens?  Verwent die jullie op sommige momenten zodat je er weer wat beter tegen kunt?  Helpt die jullie bijvoorbeeld bij de zoektocht naar nieuwe leiding?  De invulling van peter- en meterschap kan breed zijn en ze hangt af van wat de peter/meter kan opbrengen, welke keuzes de gewestploeg maakt, hoe open de leidingsploeg is voor de aanwezigheid en inbreng van de gewester, enz.  Spreek verwachtingen uit en kies het gepaste aantal punten.

2.2.4 Een actieve kookploeg

Zij regelen de hele rompslomp en de keukenvoorbereidingen bij de barbecue.  Ze tappen tijdens de dia-avond, helpen met de zoektocht naar een bivakplaats, voorzien wekelijks een vieruurtje en bakken pannenkoeken met Christus Koning.  Ze zijn dus misschien wel een punt waard!

2.2.5 Een oud-leidingswerking

Is oud-leiding vlot bereikbaar om in te springen?  Is het je werkploeg bij een grote activiteit of op een werkdag?  Het hoeft niet zo te zijn, maar sommige oud-leidingsploegen zijn zeker punten waard.

2.3 Netwerk - groen

2.3.1 Jeugdconsulent / jeugdraad

Misschien helpt de consulent je alleen met subsidies, of trekt hij/zij aan je mouw om te komen helpen bij bepaalde initiatieven.  Dan verdient de jeugddienst of de jeugdconsulent geen punt.  Maar sommige groepen kunnen ook echt voor steun terecht bij hun jeugddienst, bijvoorbeeld bij de zoektocht naar leiding of voor ledenbekendmaking of voor begeleiding bij het organiseren van de fuif.  En misschien haal je ook wel veel uit je contacten met de jeugdraad of de dingen die je daar kunt krijgen.  In dat geval misschien een punt waard?

2.3.2 Andere jeugdorganisaties

In een netwerk moet je investeren, maar je kunt er ook veel van terugkrijgen.  Een samenwerking met de KSJ?  Een wervend straatfeest met Kids en een jeugdhuis?  Als ze de draagkracht versterken, als jullie daardoor dus meer kunnen bereiken, dan kan er een punt bij.

2.3.3 Buurtnetwerk

Het hoeven niet alleen jeugdorganisaties te zijn.  Misschien doe je de fuif samen met de volleybalclub?  Zorgt de naburige school met zijn voetbalinstuif op jouw terrein voor nieuwe leden en leiding, maakt de buurtbarbecue promotie voor de Chiro, onderhoudt de KWB je lokalen in ruil voor een vergaderplek, enz.  Prijs je dan gelukkig, beloon met een punt.

2.3.4 Chironetwerk

Het gewest komt bijspringen in nood.  Het verbond helpt je inhoudelijk verder wanneer je vastloopt.  Je pikt veel op uit de uitgaven van de Chiro (website, boeken, Dubbelpunt, enz.).  Samen op Startdag of op een cursus geweest?  Heb je er zoveel schwung en geestdrift uit gehaald dat je de weken erop Chiro kunt verteren als geen ander?  Je bent niet alleen!  Initiatieven van het gewest, het verbond of de nationale beweging moeten je schouders breder maken waardoor je meer kunt dragen.  Gestegen draagkracht!

2.3 Anderen

Nog zaken die de draagkracht versterken?  Benoem en waardeer ze hier.

Vraag 3: Hebben we een tekort?  
Max. duur: 10 min

Doorloop de volgende stappen kort:

• Toets of het resultaat dat de balans weergeeft overeenkomt met het gevoel van de groep.
• Pas eventueel nog een beetje aan in de richting van dat gevoel.
• Erken het resultaat en bekijk hoe zwaar het leidingstekort mogelijk is.  Hoeveel verschil in gewicht (punten) is er?
• Confronteer de leidingsploeg met de volgende vragen.  Ze moeten nu niet beide ten gronde behandeld worden maar het zijn de kernvragen om op lange termijn leidingstekort te voorkomen.  Hierover dieper nadenken is voor een andere keer.
  • Hoe komt het dat er te weinig leden doorstromen naar de leidingsploeg? 
  • Hoe komt het dat leiding soms snel afhaakt waardoor we een tekort krijgen?
• Je moet nu oplossingen zoeken voor het jaar dat voor de deur staat en daarom probeer je concreet draagkracht (schouders) te vergroten en/of draaglast (rugzak) te verlagen.  Probeer eerst de draagkracht te verhogen voor je snoeit in de werking.

Vraag 4: Wat kunnen we doen om de draagkracht te vergroten?
Max. duur: 1 uur

Je staat hier stil bij acties om leiding te zoeken, de omkadering en het netwerk uit te breiden.  Telkens wanneer je ergens concrete realisaties hebt die de draagkracht vergroten, ken je een overeenkomstig aantal punten toe bij de draagkracht!  Vul ze aan op flap of in je balans.

4.1 Leiding zoeken

Roep alle leiding op om zich enkele weken dubbel te plooien om leiding te zoeken.  Spreek expliciet de stoppers aan of mobiliseer hen apart.  Vraag aan stoppers om een laatste inspanning te doen om de Chiro een toekomst te geven.  Als iedere stopper één vervanger voorstelt, ben je waarschijnlijk rond! Overloop met z'n allen de 'sjabloon leidingswervingsplan' (zie bijlage).  Vul hem in en maak er een concreet plan van!  Als gewester kun je de sjabloon op voorhand al een beetje op maat maken van de groep.  Je weet misschien welke organisaties er in de buurt zijn, hoe de scoutsgroep heet, welk jeugdhuis er is, enz.  Bereid dat goed voor. Gebruik voor extra info de brochure "Wie niet waagt, niet vindt" die je kunt krijgen op het regionale secretariaat.  Je hebt behalve aan de info zeker ook wat aan de adresgegevens in die brochure.  Overhandig minstens één exemplaar van de brochure aan de groep en geef iemand de opdracht om ze door te nemen.  Wie de brochure goed doorneemt, zal ongetwijfeld nog ideeën opdoen die je met het schema alleen over het hoofd had gezien.

4.2 Omkadering uitbreiden

(kun je ook later bespreken) Overloop de onderstaande vragen.

4.2.1. Een volwassen begeleid(st)er?

Hebben jullie een VB?  Willen jullie een VB?  Wat verwachten jullie van hem/haar?  Kan de ploeg meer input van VB's gebruiken? Wanneer er discussie ontstaat over de taak en de rol van de VB, over wat die moet doen en wat niet, over hoe iemand te zoeken en wat voor iemand dat moet zijn, blok die discussie dan af!  Conclusie: 'Hier is duidelijk ruimte om de draagkracht te vergroten, bekijk één van de volgende weken wat jullie kunnen doen.  Gebruik zeker de brochure 'Een klare kijk op je VB' En pluis ook het Groepsleidingsboek eens uit!

4.2.2. Een oudercomité?

Hebben jullie een groepje ouders dat zich extra wil organiseren?  Zien jullie daar iets in?  Hoe moet dat vorm krijgen?  Wat kunnen zij doen? Als er geen ruimte is om de discussie ten gronde te voeren, schuif ze dan weer door naar later.  Doe je het wel, vergeet dan niet concrete acties te plannen als je het ergens over eens bent.

4.2.3. Een goede peter of meter van het gewest?

Wat verwachten jullie van de peter/meter van het gewest?  Hoe open staan jullie?  Kunnen jullie hem of haar (nog) beter betrekken en er zo winst mee boeken?

4.2.4. Een kookploeg?

Hoe ziet jullie kookploeg eruit?  Is dat goed?  Zijn jullie iets met een meer geëngageerde kookploeg?  Kunnen jullie meer vragen?  Hoe krijgen jullie het eventueel zo ver?

4.2.5. Een oud-leidingsploeg?

Hebben jullie oud-leiding die elkaar nog ontmoet?  Hoe spreken jullie die aan?  Hebben jullie veel aan hen?  Wat kunnen jullie doen zodat ze zich beter organiseren en jullie meer aan hen hebben? Denk bijvoorbeeld concreet aan lokalenproblematiek waar zij misschien iets mee kunnen, aan een organisatie (fuif, etentje,...) die jullie aan hen kunnen uitbesteden, aan de oud-leid(st)er die de site nog kan vormgeven, aan een pool van invalleiding en een doorgedreven rotatiesysteem voor invallers bij de tito's omdat je daar structureel een leid(st)er te weinig hebt. Vermeld dat oud-leidingsploegen zich apart kunnen aansluiten via het nationaal secretariaat, dat er voor hen behalve de verzekering ook de mogelijkheid is om een abonnement op Dubbelpunt te nemen.  

4.3 Netwerk uitbouwen

(kun je ook later bespreken) Grijp terug naar de thema's van de draagkracht.  Hebben we ergens punten aan gegeven?  Is er iets dat we een punt zouden kunnen toekennen als we er (na een kleine investering) meer uithalen?  Bekijk de vragen en voorbeelden over die thema's in 2.3 ook nog eens.

4.3.1.  Jeugdconsulent/jeugdraad

Wat verwachten jullie van de jeugdconsulent?  Welke thema's kunnen jullie bespreken op de jeugdraad?  Meer info vind je op www.chiro.be/jeugdbeleid en via jeugdbeleid@chiro.be kun je vragen stellen.

4.3.2.  Andere jeugdorganisaties

Voor welke taken willen jullie nog meer een beroep kunnen doen op jeugdorganisaties? In de brochure 'Wie niet waagt, niet vindt', over leidingstekort, vind je ook heel wat contactgegevens van andere jeugdorganisaties.  Via de koepels kom je wel aan lokale gegevens.

4.3.3. Buurtnetwerk

Voor welke taken willen jullie nog meer een beroep kunnen doen op het buurtnetwerk? Voor tips kun je weer terecht in de brochure 'Wie niet waagt, niet vindt'.

4.3.4.  Chironetwerk

Over de Chirostructuur, het cursusaanbod en de publicaties vind je van alles op de Chirosite en in de Grasduiner.  Uiteraard kun jij hier als gewester wel over meepraten en al helemaal over steun vanuit de gewestploeg. Tip: Merk je dat de ploeg stevig wil doorgaan op netwerk, raad hen dan aan het netwerkspel te spelen.  Dat kunnen ze verkrijgen op het nationaal secretariaat. 

Vraag 5: Wat kunnen we doen om de draaglast te verlagen?

Die vraag pak je pas grondig aan wanneer de acties om draagkracht te vergroten geen succes opgeleverd hebben (wat we betwijfelen).

5.1 Afdelingen

1. Bespreek of 'spelen' met afdelingen een oplossing kan zijn:
   1. Twee aparte afdelingen door dezelfde leiding? Dat verlaagt de draaglast niet en kan enkel wanneer er zeer sterke leiding staat met veel draagkracht.  Bijvoorbeeld: misschien ben je met 5 leiders of leidsters zo sterk dat van de twee rakwileid(st)ers iemand ook de aspi's en iemand de keti's kan doen op zondagavond, of vrijdagavond, of ...
   2. Twee afdelingen samennemen - schuiven met de leeftijden Misschien kunnen de keti's en de aspi's samengenomen worden?  Misschien kan de speelclubafdeling 4 jaar worden zodat jullie bij de rakwi's al te veel gastjes met moeilijk gedrag vermijden en dat een ondraagbare afdeling wordt?  Misschien zijn de aspi's wel klaar om grotendeels alleen de Chironamiddag door te brengen en enkel na het einduur van de speelclubbers nog leiding te krijgen?  Enzovoort.
   3. Geen werking voor een bepaalde leeftijd? Chiro pas laten starten vanaf 9 jaar in plaats van 6.  Zo'n optie is een serieuze inkrimping.  Ga niet over één nacht ijs.  Aspi's leiding laten worden, is ook een optie.  Het verlaagt de last (een afdeling minder of kleiner) en verhoogt tegelijk de kracht (meer leiding).  Doe dat echter niet onbezonnen en neem er de Alive-brochure bij om concrete gevolgen goed in te schatten en de discussie te voeden.  Een degelijke aspiafdeling is namelijk ook een manier om leidingstekort te beperken, en aspi's opnieuw als afdeling invoeren is vaak moeilijker dan de leeftijdsgrens terug naar beneden halen tot 6 jaar. Als je een afdeling schrapt of anders aanpakt, schrap je de juiste hoeveelheid punten en pas je je balans of flap aan.  Bijvoorbeeld: twee afdelingen samen nemen, is twee punten minder want een aparte afdeling is sowieso twee punten, los van de hoeveelheid leden.

5.2 Activiteiten/festiviteiten?

1. Laat de leidingsploeg hun winstgevende en andere grote activiteiten rangschikken volgens belang! Laat ze daarbij rekening houden met:
   1. Wat brengt het financieel op?
   2. Wat brengt het sociaal op?  (betrokkenheid buurt, ouders, naar buiten komen)
   3. Hoe wervend zijn ze?  (brengen ze leden op?)
   4. Hebben ze een goede impact op jullie imago?  Zijn ze er belangrijk voor?
   5. Hoe belangrijk is de traditie?
2. Overweeg samen met de leiding om de minst belangrijke activiteit(en) te schrappen.  Moedig hen aan om dat te durven doen!  Steun hen om goed te communiceren over het schrappen van een activiteit zodat er bij leden, leiding, ouders of de buurt geen gemor ontstaat.
3. Bespreek bij andere activiteiten hoe de minst belangrijke activiteit(en) aangepast kunnen worden zodat ze minder zwaar worden. Als je een activiteit schrapt of anders aanpakt, schrap je de overeenkomstige hoeveelheid punten (zie het schema dat je maakte).

5.3 Andere taken

Laat de leidingsploeg de andere taken (zie 1.3) rangschikken van zwaar naar licht.  Denk aan vergaderen, administratie, klussen, infrastructuur, netwerkverplichtingen, communicatie, enz. Begin bij de zware taak en stel de volgende vraag: is ze heel belangrijk?

• Ja!   Kan ze dan anders aangepakt worden zodat ze lichter wordt? 
• Nee!  Kan ze dan wegvallen?

Als je een taak schrapt of anders aanpakt, schrap je de juiste hoeveelheid punten (zie het schema dat je maakte) en pas je balans of flap aan.